Ertuğrul Özkök
31 Mart gecesi Türk seçmeninin psikolojik durumu neydi?
Önceki gün elime bazı kişi ve şirketler için hazırlanmış çok özel bir rapor geçti.
KONDA’nın Nisan 2024 anketi ve raporu.
Abonesi olan kişi ve şirketlere geçilmiş özel bir çalışma bu.
Anket seçimden bir hafta sonra 5-7 Nisan tarihleri arasında yapılmış.
28 il ve 105 ilçede hanelerinde insanlarla yüz yüze görüşülmüş.
KONDA, 31 Mart seçim sonuçlarını iyi tahmin eden şirketlerden biri.
İyi ve profesyonel bir ekiple çalışıyorlar.
Size bu anketi geniş biçimde özetleyeceğim.
Eminim seçmen ve vatandaş olarak hepimize ilginç sonuçlar veriyor.
Tabii bundan en çok yararlanacak olanlar da, “gerçekçi” siyasiler ve parti yöneticileri olacaktır.
31 Mart akşamı hangi iki duyguyu hissettiniz?
(*) Seçim akşamı hangi 2 duyguyu hissettiniz?
(*) YÜZDE 33: Sevinç
(*) YÜZDE 29: Şaşkınlık
(*) YÜZDE 25: Hiçbir şey
(*) YÜZDE 19: Rahatlama
(*) YÜZDE 19: Hayal kırıklığı
(*) YÜZDE 14: Gurur
(*) YÜZDE 21: Endişe
(*) YÜZDE 7: Öfke
Sonuca en çok hangi yaştaki insanlar sevindi?
Sonuca en fazla sevinen yaş grubu hangisidir diye sorarsanız; yüzde 38 ile 60-69 yaş grubu.
En az hayal kırıklığına uğrayan yaş grubu ise yüzde 14 ile 18-29 yaş grubu.
Bir ilginç soru daha…
Dindarlar sonuçlara üzüldü mü, sevindi mi?
Sonuca en çok sevinen grup hangi hayat tarzına sahip olanlar?
Şaşırtıcı bir sonuç yok.
Yüzde 48 ile kendini “modern” olarak tanımlayanlar.
En az sevinen grup ise yüzde 19 ile “dindar muhafazakarlar.”
Kendine “geleneksel muhafazakar” diyen grup ise yüzde 31…
Yani Türkiye geneline yakın.
Sonuçlara en çok kimler öfkelendi?
Sonuca en fazla öfkelenen grup da yüzde 10’la “dindar muhafazakarlar”
Yani Türkiye ortalamasından 3 puan fazla.
Geleneksel muhafazakarlarda ise öfkelenme oranı Türkiye geneli ile aynı.
Yüzde 7.
Seçim gecesi en çok hangi meslek grupları sevindi?
Mesleklerine göre bakarsak; 31 Mart akşamı en çok sevinen grup yüzde 37 ile “emekliler” olmuş.
Yani Türkiye genelindeki sevinme oranından 4 puan fazla.
Onu yüzde 34 ile “işçi, esnaf, çiftçi” ve “işsizler” izliyor.
31 Mart akşamı Türkler mi daha çok sevindi yoksa Kürtler mi?
Gelelim en ilginç sonuca.
“31 Mart akşamı Türkler mi; Kürtler mi daha çok sevindi?” sorusuna…
En fazla Kürtler sevinmiş.
Oy oranları yüzde 44…
Yani Türkiye ortalamasının 11 puan üstünde.
Ateistler ve deistler ile sofular ne kadar sevindi
Bir de şunu soralım…
31 Mart akşamı “inançlılar” mı, “inançsızlar mı “ daha çok sevindi?
Sonuca dikkat…
“İnançlıyım” diyenlerin sevinme oranı yüzde 47.
Ama onun sadece bir puan altında kimler var?
Yüzde 46 ile “ateistler” ve “inançsızlar..”
Kendine “dindar” diyenlerde sevinme oranı ise yüzde 21.
“Sofuyum” diyenlerin ise yüzde 21…
Kısaca; inanç konusuna özgürce bakanlar, dindar ve sofulardan çok daha fazla sevinmişler o gece.
O gece en fazla öfkelenenler kimlerdi ve neye kızdılar?
31 Mart akşamı “Öfkelendim” diyenlerin en yüksek olduğu grup “Partimin ittifak yaptığı adaya oy verdiğim için çok öfkelendim” diyenler arasında.
O kesimde öfke oranı Türkiye’nin 11 puan üstüne çıkıp yüzde 18 oluyor.
Erdoğan, seçim notunda ilk defa birinciliği kaybetti
Seçmen, seçim süresince hangi adayın karnesine 5 üzerinden kaç oy verdi?
(*) Mansur Yavaş 3.7 puan
(*) Ekrem İmamoğlu: 3.4 puan
(*) Fatih Erbakan: 3 puan
(*) Recep Tayyip Erdoğan: 2.8 puan
(*) Özgür Özel: 2.8 puan
Bilebildiğim kadarı ile Erdoğan bir başarı değerlendirmesinde ilk defa birinciliği kaybediyor.
Hem de 4’üncü sıraya düşerek.
Dindar seçim karnesinde kime ne not verdi?
En ilginci de Erdoğan’ın oyunun (3.5) “dindar muhafazakarlar” arasında bile Yavaş (3.1) ve İmamoğlu’na (2.9) çok yakın çıkması.
Karnelerin performanslarına bakarsak; daha da ilginç bir sonuç çıkıyor.
En yüksek pekiyi ve iyi notunda Tayyip Erdoğan 26 puan geride
(*) YÜZDE 62 Mansur Yavaş’a “iyinin üstünde not vermiş. “Pekiyi” oyu verenler yüzde 40 ile “iyi” notu verenler yüzde 22.
(*) YÜZDE 53 Ekrem İmamoğlu’na “iyinin üstünde” not vermiş. Pekiyi diyenler yüzde 31, “iyi” diyenler yüzde 22.
(*) YÜZDE 36 Recep Tayyip Erdoğan’a “iyinin üstünde not vermiş. Pekiyi diyenler yüzde 20, “iyi” diyenler yüzde 16.
Cumhurbaşkanı Erdoğan bugüne kadar bir konuda birinciliği hiç elden bırakmamıştı.
Seçim süreci performansı.
O konuda da ilk defa 4’üncü sıraya düşüyor.
Halkın gözünde bu seçimi kazanan lider kim?
Şimdi geliyorum, bugünden 2028’e geçecek 4 yıllık süre için işaret verecek önemli bir soruya.
Türk halkına göre; bu seçimin kazananı hangi siyasetçi olmuştur?
(*) YÜZDE 34: CHP
(*) YÜZDE 21: Ekrem İmamoğlu
(*) YÜZDE 8: Özgür Özel
(*) YÜZDE 5: Mansur Yavaş.
Yani başarı performansı konusunda Mansur Yavaş’ın notu daha yüksekken, liderlik algısı bakımından Ekrem İmamoğlu daha öne çıkıyor.
Halka göre AKP seçimi neden kaybetti?
AKP’liler bugünlerde şunu araştırıyor: Bu seçimi neden kaybettik?
Buldukları cevaplar da şöyle: “Emeklilik”, “Gazze ve İsrail’e yardım”, “Yanlış aday”
Peki, halk bu yenilgiyi neye bağlıyor?
Soru aynen şöyle: Şu cümleye katılıyor musunuz?
“AKP’nin yerel seçimde kayıp yaşamasının sebebi hükümetin kötü yönetimidir.”
Şimdi dikkat…
“Bu cümleye ‘kesinlikle katılıyorum’ diyenlerin oranı yüzde 52.
Yüzde 24 de “katılıyorum” diyor.
Halk parmağı ile hangi adresi işaret edip ‘Sorumlu orada’ diyor
Yani halkın yüzde 76’sı bu seçim yenilgisini “hükümetin kötü yönetilmesine” bağlıyor.
Peki, neresidir parmakla gösterilen bu adres?
AKP mi? Yani parti binası mı?
Parlamento mu?
Hayır adres çok açık: “Hükümetin yönetildiği yer…”
Güçlendirilmiş Başkanlık sisteminde bu adres neresi?
Külliye değil mi?
Bakın, bu öyle basit bir rakam değil.
Yüzde 76…
Merak ediyorum. AKP MKYK’sında bu araştırma sonucu da masaya yatırılmış mıdır?
Bugün seçim yapılsa AKP yeniden birinci parti olur mu?
Ve yazının sonunda herkesin en merak ettiği soruya geliyorum.
31 Mart sadece bir yerel seçim sonucu mudur?
Bugün Genel Seçim yapılsa AKP yeniden birinci parti çıkar mı?
Soru aynen şöyle: “Bugün seçim olsa oyunuzu hangi partiye verirsiniz?”
Yazılarımda seçim tahmini rakamlarını hiç kullanmıyorum.
Ancak ilk seçime kadar daha 4 yıl olduğu için trendleri göstermesi ve öteki sonuçları değerlendirmemize yardımcı olacağı için bu sonucu da yayınlıyorum.
CHP birinci parti konumuna yerleşiyor
Kararsızlar dağıtılmış sonuç şöyle:
(*) BİRİNCİ PARTİ CHP: Yüzde 29.9
(*) İKİNCİ PARTİ AKP: Yüzde 27.3
(*) ÜÇÜNCÜ PARTİ MHP: Yüzde 10.2
(*) DÜRDÜNCÜ PARTİ DEM: Yüzde. 9.8
(*) BEŞİNCİ PARTİ İYİ PARTİ: Yüzde 4.0
Bir de “Diğer partiler” var. Toplam oyları yüzde 18.9
Önümüzdeki 4 yıl için bir siyasi fal
Bu sonuçların gösterdiği iki eğilim var.
(*) BİR: CHP “Birinci Parti” konumuna yerleşiyor.
(*) İKİ : “Diğer Partilere” oy kayışı devam ediyor.
Dediğim gibi KONDA’nın bu araştırması bana göre, önümüzdeki 4 yılla ilgili gerçekçi değerlendirme yapacak siyasetçiler için çok önemli bazı sosyolojik veriler koyuyor önümüze.
